Soorten gebruik

Een aantal kerken uit Ooststellingwerf is nog volop in gebruik voor erediensten. Soms is er sprake van medegebruik. Bij andere kerken is herbestemming aan de orde of zelfs sloop en nieuwbouw. Onder de knoppen van het submenu vindt u meer informatie over deze vier verschillende vormen van gebruik.

Klik in de balk boven de foto op het onderwerp waarover u mee wilt weten. Er verschijnt dan een rood vlakje.

Medegebruik

Regelmatig worden kerkgebouwen, behalve voor diensten, ook voor andere zaken gebruikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan muziekuitvoeringen. De bijgebouwen kunnen verhuurd worden voor niet-religieuze bijeenkomsten, bijvoorbeeld van een vereniging.
In deze gevallen spreken we van medegebruik.

Herbestemming

Door diverse omstandigheden kan een kerk haar functie als gebedshuis verliezen. In sommige gevallen blijft een kerk dan gewoon staan en verandert er weinig. Het kan ook zijn dat het gebouw een nieuwe eigenaar krijgt. En daarmee een nieuwe bestemming.

Aandachtspunten

Belangrijke aandachtspunten bij herbestemming zijn:

• Is het gebouw een gemeentelijk- of rijksmonument? In dat geval gelden er beperkingen en is niet alles mogelijk.
• Welke kosten zijn er verbonden aan het beheer en onderhoud van het gebouw? Hoe worden deze kosten gedekt?
• Vraagt de nieuwe bestemming om meer parkeerplaatsen en zo ja, zijn deze aanwezig/realiseerbaar?
• Sluit de nieuwe bestemming aan bij de verkeerskundige situatie?
• Ontstaat er mogelijk overlast voor omwonenden?

Ga bij plannen voor herbestemming tijdig in gesprek met de gemeente Ooststellingwerf.
Zij kan met u meedenken over de mogelijkheden.

Sloop/nieuwbouw

Soms raakt een kerk in onbruik en is medegebruik of herbestemming geen optie. Bijvoorbeeld omdat de kwaliteit van het gebouw te gering is. Of omdat het niet past bij de nieuwe plannen voor deze locatie. In dat geval kunnen sloop en nieuwbouw een optie zijn.

Aandachtspunten

De sloop van een kerkgebouw is in veel gevallen ingrijpend, ook voor de omgeving. Soms is er een vergunning voor nodig.

De realisatie van nieuwbouw is een uitgebreid proces, dat gekoppeld is aan diverse vergunningen en voorwaarden.

Het is daarom van belang om bij plannen voor sloop en nieuwbouw tijdig in gesprek te gaan met de gemeente Ooststellingwerf.
Zij kan met u meedenken en weet welke stappen er doorlopen dienen te worden.

Kerken: van bijzondere waarde

Sommige kerken in de gemeente Ooststellingwerf zijn rijksmonument of gemeentelijk monument. Onder de knoppen in het submenu leest u hier meer over. Ook vindt u informatie over het interieur van kerken, kerkhoven en klokkentorens.

Klik in de balk boven de foto op het onderwerp waarover u mee wilt weten. Er verschijnt dan een rood vlakje.

Rijksmonumenten

Een aantal kerken uit de gemeente Ooststellingwerf is beschermd rijksmonument. Hieronder kunt u lezen wat dit betekent.

Gemeentelijke monumenten

Een aantal kerken uit de gemeente Ooststellingwerf is gemeentelijk monument. Hieronder kunt u lezen wat dit betekent.

Bekijk de kerken

Onder het tabblad ‘Bekijk de kerken’ vindt u foto’s en informatie over alle kerken van Ooststellingwerf. Bij veel kerken vindt u ook informatie over het interieur. U kunt de kerken natuurlijk ook zelf gaan bekijken. Bijvoorbeeld op Open Monumentendag, in het tweede weekend van september.

Meer over de kerkgebouwen in Ooststellingwerf

Op iedere pagina vindt u per kerk foto’s en informatie over het gebouw, de bijzonderheden en het huidige gebruik.

We werpen ook een voorzichtige blik in de toekomst.

Klik in de balk hierboven op de naam van de kerk waarover u mee wilt weten of klik op een van de foto’s hieronder.

Onder de rode knop vindt u een overzicht van alle kerken, inclusief bouwjaar en monumentstatus.

Hervormde kerk De Schutse Appelscha

De Hervormde kerk in Appelscha is een bijzonder gebouw. Door de spitse toren en de ligging, iets van de weg af, is het een markante verschijning.

Het vervuld bovendien een belangrijke maatschappelijke functie.

Trefkerk Appelscha

De Trefkerk in Appelscha is een goed voorbeeld van succesvolle herbestemming. Er is respectvol omgegaan met het gebouw, het aanwezige kerkhof en de klokkenstoel. Hierdoor is er een combinatie ontstaan die het gebruik van het voormalige kerkgebouw rechtvaardigt en meerwaarde geeft.

Centrumkerk Donkerbroek

Deze Gereformeerde kerk wordt ook wel Sintrumtsjerke (Centrumkerk) genoemd. Het orgel uit 1821 is aangewezen als rijksmonument. De kerk zelf is een gemeentelijk monument.

Laurentstjerke Donkerbroek

De Laurentstjerke (ofwel Laurenskerk) is ruim drie eeuwen oud en heeft de tijd goed doorstaan. Het is al sinds 1967 een rijksmonument. De kerk, het kerkhof en de dubbele klokkentoren vormen samen een prachtig ensemble.

Dorpskerk Elsloo

Deze Hervormde kerk uit 1913 heeft onmiskenbaar cultuurhistorische en architectonische waarde. Het is dan ook een rijksmonument.

De klokkenstoel en de nabijgelegen begraafplaats maken de kerk extra bijzonder.

Toekomst

Op dit moment zijn er geen plannen om het kerkgebouw af te stoten of te herbestemmen.

Bij eventuele herbestemming in de toekomst zal het kerkgebouw, vanwege zijn monumentale waarde, behouden moeten worden. Ook is het van belang om bij eventuele ontwikkelingen het dorp erbij te betrekken. De kerk met de bijbehorende begraafplaats zijn immers maatschappelijk gezien heel belangrijk voor Elsloo.

Pelgrimskapel Fochteloo

De Pelgrimskapel in Fochteloo doet al geruime tijd geen dienst meer als kapel. Desondanks blijft het een bijzonder pand, dat in 1895 gebouwd werd met een geheel andere bestemming.

Hervormde kerk Haule

De Hervormde kerk van Haule is een gemeentelijk monument. En terecht: het is een charmant, authentiek kerkgebouw met op de torenspits een Saksisch paardje. De begraafplaats rondom de kerk maakt dit monument extra bijzonder.

Toekomst

Er zijn op dit moment geen concrete plannen om een andere invulling te geven aan dit gebouw.

Bij een eventuele herbestemming zal het kerkgebouw vanwege zijn monumentale waarde behouden moeten worden. Slopen is dan ook niet aan de orde. Als nieuwe bestemming is wonen/werken of alleen wonen voor de hand liggend. Een publieke functie is minder voorstelbaar.

Baptistenkerk Haulerwijk

De baptistenkerk is door de bouwstijl, uitstraling en ligging een bijzonder en karakteristiek gebouw.

De kerk ligt net buiten het dorp Haulerwijk, aan de doorgaande weg richting Norg.

Hervormde kerk De Bining Haulerwijk

De Bining is in 1852 gebouwd en is gelegen nabij het centrum van Haulerwijk. De kenmerkende architectuur en spitse vorm maken het tot een bijzonder gebouw, dat in 2008 de status gemeentelijk monument kreeg.

Interieur

Eind negentiende eeuw is er in De Bining een Duits harmonium van orgelmaker Schiedmaijer uit Stuttgart geplaatst. Al in 1903 werd dit vervangen door een Frans Serafine-orgel (een drukwindharmonium). In 1915 kwam er een orgel dat in 1965 deels is vervangen.

In 2020 is de inrichting van de kerk gemoderniseerd. De banken zijn (deels) vervangen door stoelen en het liturgisch centrum is gemoderniseerd. Wel zijn veel oude elementen gebleven. Ook de bijzaal/consistorie is vernieuwd en geschikt voor diverse doeleinden.

Gereformeerde kerk De Oerdracht Haulerwijk

De Gereformeerde kerk De Oerdracht ligt tussen de dorpen Haulerwijk en Waskemeer in. Het fraaie karakteristieke gebouw is, net als de naastgelegen pastorie, gemeentelijk monument.

Immanuël kerk Haulerwijk

De Immanuël kerk uit Haulerwijk is niet direct herkenbaar als kerkgebouw. De ingang naar het kerkgedeelte ligt wat verscholen.

Koninkrijkszaal Haulerwijk

De Koninkrijkszaal is gebouwd in 1973 en sindsdien in gebruik door Jehovah’s getuigen. Het gebouw ligt in een reguliere woonwijk en valt niet op als kerk.

Toekomst

Het gebouw wordt gebruikt voor erediensten en besloten bijeenkomsten, er zijn geen plannen voor een andere invulling.

Mocht dit in de toekomst wel aan de orde zijn, dan kan gedacht worden aan een combinatie van wonen en werken. Ook een maatschappelijke bestemming of atelier is voorstelbaar.

Kruiskerk Haulerwijk

De Kruiskerk in Haulerwijk is een modern kerkgebouw uit 1962.

Toekomst

Op dit moment zijn er geen plannen om het kerkgebouw af te stoten of te herbestemmen

Bonifatiuskerk Makkinga

De Bonifatiuskerk staat in het centrum van Makkinga, op de Brink. Dit bijzondere gebouw is al bijna 250 jaar oud en is aangewezen als rijksmonument. Enkele grafstenen in de kerk zijn al ruim vier eeuwen oud.

Huidig gebruik

Het kerkgebouw in Makkinga is gebruik voor erediensten.

Bonifatiuskerk Oldeberkoop

De Bonifatiuskerk van Oldeberkoop behoort tot de oudste kerken van zuidoost Friesland. Het fraaie gebouw vormt het historisch middelpunt van het dorp. De kerk en het kerkhof zijn omgeven door een ringmuur.

Toekomst

Het huidige gebruik (kerkdiensten en gebruik voor cultureel-maatschappelijke doelen) wordt voortgezet. Van grote ontwikkelingen is geen sprake. Medegebruik is door plaatselijke organisaties geregeld. Daarbij wordt rekening gehouden met de aard en schaal van het dorp.

Het kerkgebouw en de bijbehorende begraafplaats passen als ensemble bij elkaar en zijn van rijkswege beschermd. Sloop en/of nieuwbouw is daarom niet aan de orde.

Dorpskerk Oosterwolde

De Dorpskerk ligt net buiten het centrum en is beeldbepalend voor Oosterwolde. De dubbele klokkenstoel en het oude kerkhof dragen hier aan bij. Daarnaast heeft deze monumentale kerk een grote maatschappelijke waarde.

Toekomst

Het doel van de ‘Vrienden van de Dorpskerk’ is het in stand houden en exploiteren van de Dorpskerk inclusief klokkenstoel en Noorman-orgel.

Er zijn op dit moment geen plannen voor een andere invulling dan het hierboven genoemde ‘huidig gebruik’.

Bij een eventuele toekomstige herbestemming zal het kerkgebouw vanwege zijn monumentale waarde behouden moeten worden. Parkeren in de directe omgeving van de kerk is beperkt mogelijk. Bij herbestemming dient daar rekening mee te worden gehouden.

Het Anker Oosterwolde

Het Anker in Oosterwolde is een modern kerkgebouw en ontmoetingscentrum. De kerkzaal biedt ruimte aan 350 personen. Daarnaast zijn er diverse andere zalen die verhuurd worden.

Toekomst

Op dit moment zijn er geen plannen om het kerkgebouw af te stoten of te herbestemmen.

Het Lokaal ofwel de Rechtzinnig Hervormde kapel Oosterwolde

Dit bijzondere zaalkerkje, in de volksmond ook wel ‘Het Lokaal’ genoemd, werd gebruikt door de Rechtzinnig Hervormden. Vanwege de cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde is het aangewezen als rijksmonument.

Huidig en toekomstig gebruik

Het kerkgebouw is niet meer in gebruik voor erediensten. Het heeft in de afgelopen jaren diverse invullingen gehad, uiteenlopend van kringloop tot trouwlocatie. Daarnaast is een deel van het bijgebouw ingericht als woning.

Bij eventuele verkoop van het pand is wonen/werken wellicht een goede invulling. Bijzonder van het geheel is dat de bijbehorende woning en het kerkgebouw een monumentale status hebben en als ensemble bij elkaar horen.

Hooge Eschkerk Oosterwolde

De Hooge Eschkerk valt op door haar bijzondere ligging: midden in een woonwijk, ingeklemd door woningen.

Jakub Oosterwolde

De Jakub behoort tot de Molukse Evangelische Kerk ofwel Geredja Indjili Maluku (GIM). Deze bijzondere kerk, gebouwd in 1995, is de jongste kerk in de gemeente Ooststellingwerf.

R.K. Kerk De Heer Die Wederkomt Oosterwolde

Deze kerk draagt de naam ‘De Heer Die Wederkomt’. De geloofsgemeenschap maakt onderdeel uit van de katholieke fusieparochie de Heilige Clara van Assisi.

Rehobot Oosterwolde

Dit pand heeft een bijzondere bouwstijl en is duidelijk als kerk herkenbaar in de woonwijk.

Huidig gebruik

Het kerkgebouw is volop in gebruik voor erediensten.

Uit het straatbeeld verdwenen

De afgelopen decennia zijn er al diverse kerken en kapellen uit het straatbeeld verdwenen. Doordat ze gesloopt werden en er nieuwbouw voor in de plaats kwam. Of doordat ze hun functie verloren en nu – als woning of opslagruimte – nog amper opvallen.

Hieronder geven we een korte beschrijving, met waar mogelijk een foto.

Appelscha - Gereformeerde kerk

In 1956 werd de Gereformeerde kerk, aan de Van Emstweg 1 te Appelscha, in gebruik genomen. De functionele wederopbouwkerk met plat dak bevatte 500 zitplaatsen. In 2015 werd de kerk buiten gebruik gesteld, in 2016 is zij gesloopt. Op de kavel zijn drie woningen gebouwd. Daarbij is aandacht geschonken aan de verschijningsvorm van de woningen in relatie tot de voormalige kerk.

Linksonder: oude ansichtkaart van de kerk (via Reliwiki)
Rechtsonder: de nieuwe woningen

Donkerbroek - Gereformeerde kerk & evangelisatiekapel

De Gereformeerde kerk is in 1840 aan de Herenweg 98 te Donkerbroek gebouwd. In 1912 raakte het gebouw buiten gebruik als kerk.

Het pand heeft nu een woonbestemming.

De Gereformeerde evangelisatiekapel heeft als bouwjaar 1917 en is gevestigd aan de Petersburg 24. In 1982 werd het gebouwtje verkocht. Het heeft sindsdien diverse functies vervuld. Op dit moment heeft het gebouw de bestemming wonen.

Linksonder: voormalige Gereformeerde kerk in Donkerbroek

Rechtsonder: voormalige Gereformeerde evangelisatiekapel in Donkerbroek (foto volgt)

Oldeberkoop, Oosterwolde en Waskemeer

De Rechtzinnige Hervormde evangelisatiekapel werd in 1936 gebouwd, aan het Molenlaantje 6 in Oldeberkoop.

De kapel is in 2005 afgebroken en vervangen door een woning.

De Gereformeerde kerk aan de Molenweg 23 in Oosterwolde heeft als bouwjaar 1931.

Sinds 1966 is het pand niet meer in gebruik als kerk. Het dient momenteel als opslag bij een woning.

De Evangelisatiekapel Samuel, Breebergweg 6 in Waskemeer, dateert uit 1908.

Het gebouw heeft nu een woonbestemming.

Linksonder: voormalige Gereformeerde kerk in Oosterwolde

Rechtsonder: voormalige evangelisatiekapel Samuel in Waskemeer

Kerkenvisie Ooststellingwerf

Onder dit tabblad leest u meer over de uitgangspunten van deze beeldende kerkenvisie van de gemeente Ooststellingwerf.
Ook vindt u hier het beleid, zoals dat op 26 januari 2021 is vastgesteld door de gemeenteraad.

Klik in de balk boven de foto op het onderwerp waarover u mee wilt weten. Er verschijnt dan een rood vlakje.

Uitgangspunten kerkenvisie

De kerkgebouwen van Ooststellingwerf zijn belangrijk. Het zijn markante bakens in ons landschap. Vertrouwd voor degenen die hier wonen. Verrassend voor toevallige passanten.

Het kerkgebouw is onderdeel van de ziel van het dorp, verkrotting is pijnlijke leegte. Het gebouw staat voor de levende band met het verleden. En dus met onze afkomst, onze verbondenheid met de plek waar we leven. Niet alleen in de gemeente Ooststellingwerf maar ook regionaal, landelijk en internationaal. Daarmee is de zoektocht naar medebestemming en herbestemming reeds begonnen, een zoektocht die er uiteindelijk toe moet leiden, dat kerkgebouwen ontsnappen aan de slopershamer.

Om dit te realiseren heeft de gemeente deze beeldende kerkenvisie opgesteld. Hieronder staan de belangrijkste uitgangspunten.

2. Samen vooruitkijken

Het gesprek over de toekomst van onze kerkgebouwen vergt inspanning. Niet alleen van de eigenaren van deze gebouwen, maar ook van de overheid en de gemeenschap als zodanig. Deze kerkenvisie draagt ideeën aan die ertoe leiden dat kerkgebouwen voor de toekomst behouden kunnen blijven. Duidelijk is dat behoud van kerkgebouwen een gezamenlijke inspanning moet zijn en dat het initiatief van de eigenaar en het draagvlak onder de lokale bevolking van levensbelang zijn voor het behoud van de kerk.

Het is daarbij noodzakelijk om toekomstige ontwikkelingen, bijvoorbeeld wat betreft het gebruik van het kerkgebouw, vroegtijdig te bespreken. Sommige processen hebben namelijk veel tijd nodig of vragen nader onderzoek. Denk hierbij aan een bestemmingsplanwijziging, het aanvragen van vergunningen of het aanpassen van de verkeerskundige situatie.

Het streven van de gemeente is daarom om zo vroeg mogelijk in gesprek te gaan over eventuele toekomstige veranderingen. Ook als het slechts nog een idee of onuitgewerkt plan is. Overleg in de beginfase zorgt ervoor dat het verdere proces soepeler verloopt. En dat is prettig, voor alle betrokken partijen.

3. Behoud en bescherming

Kerken vormen een belangrijk onderdeel van een dorp. Zij dragen – als huis van God – bij aan de identiteit en herkenbaarheid van een dorp. Daarnaast vertegenwoordigen veel kerken een cultuurhistorische rijkdom en zijn soms zelfs een symbool voor dorp.

Naast de waardering voor de betekenis van de kerken en hun cultuurhistorische rijkdom, zijn er ook veel zorgen over de toekomst van de kerkgebouwen. Ontwikkelingen in de samenleving, zoals secularisatie en krimp, leiden tot een teruglopend kerkbezoek. Dit leidt tot daling van inkomsten voor kerkeigenaren en tot sluiting van kerkgebouwen. Uiteindelijk kan dit leiden tot het afstoten van kerkgebouwen.

Sommige kerken zijn rijksmonument of gemeentelijk monument. Van deze gebouwen is bepaald dat zij zo waardevol zijn, dat zij behouden moeten worden. In deze gevallen is sloop niet aan de orde. Bij kerken die niet deze status hebben, is er meer vrijheid. Toch kunnen ook deze gebouwen waardevol zijn, zodat sloop minder gewenst is. Herbestemming en tijdelijk nevengebruik kunnen een passende oplossing bieden. De gemeente gaat hier graag over in gesprek.

4. Participatie

Bij ingrijpende plannen is burgerparticipatie gewenst. Het gaat daarbij om direct omwonenden die hinder kunnen ondervinden door de wijziging van het gebruik van het gebouw. Bij beeldbepalende kerkgebouwen is het belangrijk om ook andere inwoners bij het proces te betrekken en deze goed te informeren.

Dit past bij de rol die kerkgebouwen vervullen als zijnde bakens in onze leefomgeving. Het past ook in deze tijd, waarin participatie en betrokkenheid steeds belangrijker zijn, hetgeen ook blijkt uit de nieuwe Omgevingswet.

Ontstaan van deze kerkenvisie

In 2018 werd Ooststellingwerf door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) als 1 van de pilotgemeenten opgenomen in een landelijk programma tot het opstellen van een kerkenvisie. Het begin van de visie werd vormgegeven door het organiseren van een startbijeenkomst met de kerkbesturen van Ooststellingwerf.

Tijdens deze avond werd de problematiek met betrekking tot de kerken in Nederland en Ooststellingwerf specifiek geduid. De gemeente gaf aan met alle betrokken kerkbesturen in overleg te willen treden. Met de kerkenvisie als basis, en doorlopende gesprekken in de toekomst kunnen we als samenwerkende instanties de toekomst van een kerkgebouw enigszins beheersen.

Dynamisch instrument

Deze beeldende kerkenvisie schetst de mogelijke toekomstperspectieven van het religieus erfgoed in de gemeente Ooststellingwerf. De toekomstscenario’s zijn niet bindend, maar kunnen beschouwd worden als een doorkijkje naar de toekomst.

Deze kerkenvisie gaat over de instandhouding van kerkgebouwen, maar meer nog is het een middel om in een vroeg stadium met elkaar in gesprek te komen en vooral te blijven. De inzet is om er een dynamisch instrument van te maken.

De gemeente wil dit bereiken door gezamenlijk met andere (overheids)instellingen en kerkgenootschappen in dialoog te treden en deze kerkvisie daarbij als vertrekpunt te gebruiken.

Inhoud kerkenvisie

In deze beeldende kerkenvisie wordt een korte terugblik gegeven op de historie van de religie in de gemeente en wordt een beschrijving gegeven van de stand van zaken van alle kerkgebouwen in de gemeente Ooststellingwerf.

Hierbij worden de volgende zaken belicht:
• het huidige gebruik, de (verwachte) leegstand
• de afstoting van kerkgebouwen op korte en middellange termijn
• mogelijkheid tot mede- en herbestemming

Overige publicaties

In het afgelopen decennium en ook daarvoor hebben veel publicaties het licht gezien die gewijd zijn aan de problematiek van de kerken. In deze visie is hiervan dan ook dankbaar gebruik gemaakt. Ook is gebruik gemaakt van de website Reliwiki, de belangrijkste Nederlandse database op het gebied van religieus erfgoed in Nederland.

Beleid kerken (conceptversie)

Op […. nog in te vullen] heeft de gemeenteraad van Ooststellingwerf het volgende beleid vastgesteld: 

Inleiding

Kerkeigenaren kunnen bij de gemeente Ooststellingwerf terecht bij vragen op het gebied van regulier onderhoud, restauratie, beheer, gebruik, vergunningprocedures of bestemmingsplanwijzigingen.

Indien er sprake is van de noodzaak om een kerkgebouw aan de eredienst te onttrekken en te sluiten, dan is de gemeente Ooststellingwerf bereid om mee te denken bij herontwikkeling/herbestemming. Ooststellingwerf wil hierbij de eigenaren van een religieus erfgoed faciliteren en adviseren in het ruimtelijk proces.

Ook bij de aanvraag van omgevingsvergunningen, subsidieverzoeken of ander ruimtelijke relevante vragen wil Ooststellingwerf zich inzetten voor het behoud van het religieuze erfgoed in de gemeente.

De gemeente Ooststellingwerf heeft ten aanzien van (monumentaal beschermde) maar ook niet monumentale kerkgebouwen de volgende werkwijze.

Beleidskaders kerkenvisie Ooststellingwerf

1. Actief meedenken en open staan voor ander (al dan niet tijdelijk) gebruik en daarmee herbestemming faciliteren.

Toelichting: De gemeente Ooststellingwerf staat open voor ander tijdelijk gebruik en faciliteert, op verzoek, herbestemming. Bij Rijks- en gemeentelijke monumenten zal advies ingewonnen worden bij de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit. Daarnaast zal bij een eventuele herbestemming ook de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) worden geraadpleegd. Als panden buiten de bebouwde kom liggen dan zal ook de provincie Fryslân om advies worden gevraagd.

2. Het bieden van advies en begeleiding, ook over energiemaatregelen en financiële mogelijkheden (subsidies en voordelige leningen van andere overheden, fondsen), indien dat gewenst is.

Toelichting: De gemeente Ooststellingwerf heeft tot taak het adviseren en begeleiden bij het in stand houden van monumenten, restauratie en onderhoud. Voor vragen over duurzaamheid, verbouw en aanpassingen van een monumentaal pand verwijzen wij voor advies naar het steunpunt monumentenzorg Fryslân.

3. Actief meedenken met kerkbesturen indien er moet worden gezocht naar een passende invulling van (leegstaand) religieus vastgoed.

Toelichting: De gemeente Ooststellingwerf zal, samen met een kerkbestuur indien gewenst, actief meedenken over het vinden van een passende invulling van een (leegstaand) religieus vastgoed. Daarbij zal primair gekeken worden –mede gelet op de cultuurhistorische waarde van het kerkgebouw- in hoeverre het van belang is dat een bepaald kerkgebouw behouden blijft. Rijks- en gemeentelijke monumenten zijn vanwege hun monumentale status al beschermd. Sloop is derhalve niet aan de orde.

4. Contacten leggen met andere kerkgenootschappen, in de gemeente, zodat de religieuze functie van een af te stoten kerkgebouw behouden kan blijven.

Toelichting: De gemeente Ooststellingwerf zal, indien door een kerkbestuur het voornemen tot sluiting of herbestemmen van een kerkgebouw kenbaar wordt gemaakt, in overleg kunnen treden met andere kerkgenootschappen in de gemeente.

Zo is het mogelijk vraag en aanbod bij elkaar te brengen en te voorzien in een behoefte, en dus het afstoten van een kerk te voorkomen. De religieuze functie blijft hierdoor behouden.

5. Het faciliteren van herbestemmingen of nevengebruik, net als bij elke andere herbestemming.

Toelichting: Door het faciliteren van ruimtelijke procedures en vooraf duidelijkheid te creëren is het eenvoudiger in te schatten wanneer een ruimtelijke procedure gestart moeten worden, wat de doorlooptijd van een procedure is, en kan een inschatting worden gemaakt over mogelijke hobbels die de procedure kunnen doorkruizen.

6. In contact komen met potentiele kopers, die goede ideeën hebben voor nieuw gebruik.

Toelichting: Potentiële kopers van beschermde monumenten melden zich meestal op het moment dat men een bod wil uitbrengen of als er al een (voorlopig) koopcontract is. In de praktijk wordt opgemerkt dat er ook partijen zijn die zich in een veel eerder stadium willen laten oriënteren bij de gemeente Ooststellingwerf ten aanzien van wat er mag en kan. Dat is een positieve ontwikkeling waarbij de gemeente Ooststellingwerf in een vroeg stadium kan aangeven hoe men tegenover bepaalde ideeën, voorstellen of initiatieven staat.

7. Informatie op basis van inventarisaties. In de huidige kerkenvisie van Ooststellingwerf zijn alle relevant bekende gegevens van het kerkgebouw omschreven.

Toelichting: Van kerkgebouwen die de status van gemeentelijk monument hebben heeft de gemeente Ooststellingwerf gebruik gemaakt van de voorhanden zijnde informatie. In een redengevende omschrijving zijn cultuurhistorische waarden vastgelegd. In een redengevende omschrijving wordt kort ingegaan op de transformatieruimte bij voorgenomen wijzigingen aan een monumentaal object, zoals een monumentaal kerkgebouw.

Bij kerkgebouwen die de status hebben van rijksmonument is een inventarisatie gedaan door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE). Net zoals bij gemeentelijke monumenten het geval is, zijn bijzondere cultuurhistorische waarden vastgelegd in een redengevende omschrijving.

De inventarisaties maken het eenvoudiger om bij een toekomstige transformatie van een religieus erfgoed vragen van potentiële initiatiefnemers adequaat te kunnen beantwoorden.

8. In dialoog blijven huidige eigenaren. Ten aanzien van bovenstaande punten zal de gemeente Ooststellingwerf haar rol actief blijven continueren.

Toelichting: door met elkaar in dialoog te treden en te blijven met de huidige- en toekomstige eigenaren is het mogelijk om vroegtijdig in de kunnen spelen op de veranderingen in de toekomst.

Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE)

De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) valt onder het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Deze Rijksdienst adviseert overheden, verleent subsidies en beheert het monumentenregister. Samenwerking en verbinding spelen daarbij een belangrijke rol.

De missie van de RCE is: Onze toekomst een verleden geven en ons verleden een toekomst.

Contact

Heeft u een vraag over deze Kerkenvisie?

U kunt een mail sturen naar René Westerveld:
R.Westerveld@ooststellingwerf.nl

U kunt ook bellen naar 0516 566222 (algemeen nummer).

Aanvullingen & correcties 

Deze website is met veel zorg en aandacht gemaakt.

Desondanks is het mogelijk dat er onjuistheden of onvolledigheden in staan.

Wij stellen het op prijs indien u eventuele aanvullingen of correcties aan ons doorgeeft.

De contactpersoon hiervoor is René Westerveld (zie gegevens hierboven).

Bedankt

We zullen zo spoedig mogelijk contact met u opnemen.

Filmpje Trefkerk Appelscha

Dit filmpje is nog in de maak!

Overnachten in een kerk

“Kom slapen in een kerk en heb de hele ruimte voor jezelf en je gezelschap. Door jouw overnachting draag je ook bij aan het voortbestaan van iconische kerkgebouwen en hun verhalen.”

Dit is de missie van de www.heiligenachten.nl

Via deze website kun je een overnachting boeken in diverse Friese kerken, onder andere in de dorpskerk van Oosterwolde.